Ο ήλιος μαζεύει τις ημέρες μου γελώντας Μίλτος Σαχτούρης
Θυμάμαι τον αξέχαστο εκδότη Φίλιππο Βλάχο τη μέρα που πέθανε ο Βάρναλης, στα τέλη του 1974. Είχε βγει στους δρόμους με ντουντούκα και παρότρυνε τον κόσμο να μπει στα βιβλιοπωλεία και να αγοράσει τα βιβλία του ποιητή. Ακαδημίας, Πανεπιστημίου, Εξάρχεια, Κολωνάκι. Μόνος του ο Φίλιππος καλούσε το κοινό να παραστεί στην κηδεία! Ο Ασημάκης Πανσέληνος, λίγο πριν το θάνατό του, μου μίλησε μπροστά στο φακό του Παρασκήνιου για την κηδεία του Κωστή Παλαμά, που έγινε μέσα στη γερμανική κατοχή. «Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» είχε απαγγείλει ο Άγγελος Σικελιανός, και η πάντα αθυρόστομη Μαρίκα Κοτοπούλη, όταν ο Γερμανός αξιωματικός κατέθεσε στεφάνι στον τάφο του ποιητή, αυτή ούρλιαξε το μεγαλειώδες, «σκατά»! Τότε ο θάνατος ενός ποιητή μπορούσε ν’ αποτελέσει μείζον αντιστασιακό γεγονός. Χιλιάδες Αθηναίοι πριν και μετά την κηδεία διαδήλωσαν για την ελευθερία. «Οι σημαίες οι περήφανες της λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα». Ο Σεφέρης πέθανε μέσα στη Χούντα. Και ο δικός του θάνατος ήταν ένα γεγονός που συνήγειρε τους Έλληνες. Η δήλωσή του εναντίον των συνταγματαρχών τον έκανε σύμβολο του δημοκρατικού κόσμου. Ο κάθε πολίτης ένιωθε πως η παρουσία του στην κηδεία ήταν μια αντιστασιακή πράξη. Ο Μίλτος Σαχτούρης πέθανε στους δικούς μας καιρούς. Όταν χθες αναγγέλθηκε ο θάνατός του σε τίποτα δεν άλλαξε η τηλεοπτική μας ευδαιμονία. Ένας ποιητής που είναι μόνον ποιητής δεν μπορεί να γίνει σήμερα σύμβολο για τις μάζες. Τα ιερά και τα όσια είναι εξορισμένα. Κι όμως εδώ και είκοσι χρόνια ο σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος κατέγραφε σε φιλμ το Μίλτο Σαχτούρη με πάθος, γνώση, αγάπη και συστηματική επιμονή. Αυτή η καταγραφή σε κινούμενη εικόνα μοιάζει με υλικό κρυφού σχολείου, σαν πράξη αντίστασης, σαν μυστική αποστολή. Το ότι υπάρχει στο ντοκιμαντέρ η μορφή του Σαχτούρη και ο τόνος της φωνής του καθώς απαγγέλει, σίγουρα θα δώσει τα κλειδιά στους μελλοντικούς μελετητές ν’ ανοίξουν τις πόρτες της ποιήσεώς του. Ο Ξανθόπουλος έκλεψε τον ποιητή, ζωντανό, απ’ το χάρο. Θυμάμαι την εικόνα του Σαχτούρη όταν απαγγέλει. Στην Κηφισιά είχα ραντεβού με το Διάβολο. Καθόταν σ’ ένα καφενείο και με μια μαύρη βούρτσα βούρτσιζε τα ρούχα του. - Εντάξει, μου είπε, είναι όλα κανονισμένα. - Σας εξασφαλίσαμε ακόμα και νερό. - Ησυχάστε. - Ησυχάστε. - Ησυχάστε. Λ. Παπαστάθης