Στο θέατρο Σκιών όταν ο Καραγκιόζης πάει να πιάσει δουλειά και τον ρωτάνε τι ξέρει να κάνει, απαντάει –μπαίνοντας προώρως στα χωράφια των ψυχαναλυτών- με το περίφημο “ξέρω εγώ τι ξέρω;”. Αυτό το εκ πρώτης όψεως παραδοξολόγημα είναι κατά τη γνώμη μου η βάση και η αφετηρία της έκφρασης στην τέχνη. Αυτοί που ξέρουν –οι λόγιοι κυρίως- απειλούν τη ζωντάνια του καλλιτεχνικού έργου γιατί απαιτούν πάντα να βλέπουν σε αυτό, αυτό που γνωρίζουν. Η γνώση στην τέχνη όμως είναι διαδικασία αποκαλυπτική –και όχι μόνο από την εποχή των υπερρεαλιστών-, γιατί συνήθως βγαίνει στην επιφάνεια αυτό που στην καθημερινότητα δεν ξέρουμε πώς το γνωρίζουμε και το μαθαίνουμε μέσα από την εντατικοποίηση της σχέσης μας με τα έργα τέχνης. Είτε κάνουμε τέχνη είτε είμαστε θεατές της. Δεν προϋπάρχει σήμερα η γνώση σα κανόνας που ουαί και αλοίμονον αν τον παραβιάσουμε. Εν ονόματι της ιερότητος πρέπει να είσαι ανίερος. Εν’ ονόματι της γνώσης πρέπει να μην γνωρίζεις. Πολλές φορές η εκ του μηδενός δημιουργία μοιάζει με την πρώτη μέρα του κόσμου, είναι γεμάτη σοφία και φως. Θυμάμαι τα λόγια του ΚΟΥΝ. “Δεν ξέρω τι θα πω στην πρόβα, δεν ξέρω τι θα βγει από μέσα μου. Ούτε ποιος ηθοποιός θα με εκπλήξει σήμερα με μία έκφραση που δεν την περίμενα από αυτόν. Σκέφτηκα κάποτε να γράψω κάποια κείμενα για την υποκριτική τέχνη. Διαπίστωσα πως ήταν πολύ “λίγα” μπροστά σε αυτά που λέγονται κατά την διαδικασία της πρόβας στο υπόγειο.” Έχει γεμίσει σήμερα ο κόσμος του θεάτρου από “δύσκολους” και “θυμωμένους” κλειδοκράτορες της μόνης αλήθειας. Από θεωρητικολογούντες και μορφωμένους λογίους. Η σοφία του θεάτρου όμως είναι αυτή που μπορεί να αρθρώσει το Λόγο της θεατρικής πράξης. Κι αυτό θέλει καθημερινή άσκηση, καθημερινή προσπάθεια να διαχειρίζεσαι την ανασφάλεια και την “άγνοιά” σου. Ίσως αυτά  –δεν γίνεται πάντα- να σε οδηγούν ξανά και ξανά στην πρωτογενή κι όχι στην ετοιματζίδικη γνώση. Χρήσιμες ίσως είναι οι λογοτεχνικές και ιστορικές αναφορές στα κείμενα και στις κριτικές. Η πραγματική όμως αναμέτρηση του κάθε θεατή με μια παράσταση γίνεται στο πεδίο που είναι πέρα από τις βεβαιότητές μας. Οι θεατρικές παραστάσεις π.χ. δεν γίνονται για να επιβεβαιώνονται  οι ιστορικές και φιλολογικές μας γνώσεις αλλά για να ξεκλειδώνεται κάτι από τον πυρήνα του έργου και του εαυτού μας. Αυτοί που απαιτούν από τις παραστάσεις μόνο αυτό γνωρίζουν κρατώντας μία βίτσα που την επισείουν απειλητικά συνήθως ταυτίζονται με την συντήρηση. Είναι οι σύγχρονοι γλωσσαμύντορες. Υπερασπίζονται φανατικά μία παράδοση που για να είναι ζωντανή πρέπει να αλλάζει συνεχώς, να πεθαίνει για να ξαναγεννιέται. Λάκης Παπαστάθης                   Μήπως δεν έχει νόημα? Λάκης