Από τις 28 Μαΐου εώς την 1 Ιουνίου εγκαινιάστηκε το πρώτο κινηματογραφικό φεστιβάλ στην πόλη Πεσκάρα της Ιταλίας. Ήταν ένα φεστιβάλ - σχολείο και υψηλού επιπέδου αισθητικής απόλαυσης για όλους τους κινηματογραφόφιλους, κριτικούς, σκηνοθέτες, δασκάλους και μελετητές του κινηματογράφου, αλλά και για διευθυντές φεστιβάλ.
Προβλήθηκαν διάσημες αλλά και δυσεύρετες ταινίες, αγνοημένοι σκηνοθέτες από διάφορες εποχές του κινηματογράφου, άγνωστες version αριστουργημάτων, ντοκιμαντέρ από την εποχή του βωβού που τα θεωρούσαμε χαμένα και βρέθηκαν στις μέρες μας, μικρά ή μεγαλύτερα αφιερώματα σε σημαντικούς σκηνοθέτες. Οι διοργανωτές του φεστιβάλ αντιμετώπισαν σαν ενιαίο γεγονός τη δημιουργικότητα στον κινηματογράφο κατά τον 20ο αιώνα και συνέθεσαν το πρόγραμμα με γοητευτικούς συνειρμούς πέρα από τον χρόνο και τον τόπο που γέννησε κάθε φιλμ. Η ίδια η σύνθεση των προβολών αποτελεί έργο τέχνης, γιατί τρυπάει τον χρόνο διδάσκοντας το βλέμμα μας να συνθέτει το έργο ζώντων και τεθνεώτων δημιουργών, μέσα στη δημιουργική περιπέτεια της τέχνης του κινηματογράφου τα τελευταία εκατό χρόνια.
Ιδού μερικά παραδείγματα: Το αριστούργημα ά propos de Nice (1930) του Jean Vigo προβάλλεται μαζί με το ντοκιμαντέρ του Manoel De Oliveira Nice – ά proros de Jean Vigo (1983). Παρ’ όλο που χωρίζουν τις δύο ταινίες 53 χρόνια, φαίνεται σα να συνομιλούν μέσα από την τέχνη του κινηματογράφου, καθώς είναι γυρισμένες στην ίδια πόλη την εποχή του καρναβαλιού.
Η Μήδεια του Pasolini προβάλλεται μαζί με πολλά σχετικά ντοκιμαντέρ, ποικίλης διάρκειας και διαφορετικών εποχών και συνοδεύεται επίσης από τολμηρές αναφορές σε γυναίκες του εικοστού αιώνα που σχετίζονται με την τραγική ηρωίδα όπως η Muriel του Resnais, η Fedora του Billy Wilder ή η Φαίδρα του Μanuel Oti.
Η Κλεοπάτρα (2007) του βραζιλιάνου Julio Bressane που η γραφή της θυμίζει τις γλωσσολογικές αναζητήσεις του Βραζιλιάνικου σινεμά στη δεκαετία του ’70, συνδέεται με την τηλεοπτική παραγωγή Αντώνιος και Κλεοπάτρα (1965) του Vittorio Cottafavi, της νέας αποκάλυψης του ιταλικού σινεμά.
Το αφιέρωμα στον Orson Welles συνοδεύτηκε από μια έκπληξη. Προβλήθηκαν όλες οι σκάρτες λήψεις κάποιων σκηνών του Οθέλλου. Αυτά τα πλάνα που τότε πετάχτηκαν, βρέθηκαν σήμερα από τους φίλους και θαυμαστές του, μπήκαν στη σειρά και αποτελούν ένα πολύτιμο ντοκουμέντο πολλαπλών αναγνώσεων.
Με ιδιαίτερη θέρμη προτάθηκε από το φεστιβάλ το έργο του Αλέξη Δαμιανού. Παίχτηκαν και οι τρεις ταινίες του (Μέχρι το πλοίο, Ευδοκία, Ηνίοχος) αλλά και το Παρασκήνιο Αλέξης Δαμιανός- ο σκηνοθέτης τραγουδάει. Στη συζήτηση για τον Έλληνα δημιουργό μίλησε η γυναίκα του Άρτεμις Δαμιανού, ο υπογράφων αυτό το άρθρο Λ. Παπαστάθης και ο Μισέλ Δημόπουλος που τέσσερα χρόνια μετά την αποπομπή του από το διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ο ίδιος δημιούργησε, παραμένει μία πασίγνωστη προσωπικότητα σε όλα τα διεθνή φεστιβάλ. Μίλησαν επίσης ο διευθυντής του φεστιβάλ της Τεργέστης Sergio Germani, θερμός φίλος του Νέου Ελληνικού Σινεμά, ο διευθυντής του φεστιβάλ της Πεσκάρας Enrico Ghezzi, και ο κριτικός του Filmcomment Olaf Mοller, μελετητής του έργου του Αλέξη Δαμιανού.
Και οι τρεις ταινίες ζητήθηκαν να αγοραστούν από την RAI και προσκλήθηκαν σε άλλα διεθνή φεστιβάλ.
Το Μέχρι το πλοίο και η Ευδοκία κρατούν το φως και το μυστήριό τους. Έκπληξη για εμένα αποτέλεσε η προβολή του Ηνίοχου, της πιο αυτοβιογραφικής ταινίας του, της ταινίας που τον πλήγωσε. Βλέποντας την μετά από χρόνια συνειδητοποίησα πως ο ίδιος ο Δαμιανός, κρύβεται πίσω από κάθε ήρωα του έργου. Σα να είχε κόψει τον εαυτό του σε δεκάδες κομμάτια και να τα είχε μοιράσει στους ρόλους.
Λάκης Παπαστάθης